کندی پیری با شطرنج
محققان مي‌گويند حل كردن جدول كلمات متقاطع روشي استثنايي و كار آمد براي جوان نگه داشتن مغز است.
شما هم تصميم گرفته‌ايد در سال جديد با ورزش، اندام خود را متناسب كنيد؟ چرا همين برنامه را براي مغزتان انتخاب نمي‌كنيد؟! مغز و فكر شما هم به اندازه عضلاتتان براي رسيدن به سلامت نياز به ورزش دارد.
مي‌پرسيد چطور مغزمان را ورزش بدهيم؟ با حل كردن جدول! اين سرگرمي براي سلامت شما هم مفيد است. به تازگي محققان متوجه شده‌اند كه جدول حل كردن علاوه بر سرگرمي و تفريح فوايد ديگري هم دارد. دكتر فتوحي، رئيس مؤسسه سلامت حافظه، مغز و نخاع در بالتيمور آمريكا اين كار را نوعي ورزش براي مغز معرفي كرده‌است.
به اين ترتيب كساني كه علاقه دارند ذهن خود را هم مانند بدنشان ورزيده كنند، لازم است اين ورزش مغز- يعني جدول حل كردن - را شروع كنند. البته اين تنها خاصيت جدول حل كردن نيست! اگر باور نمي‌كنيد، بخوانيد.
مي‌گويند جدول كلمات متقاطع، مشهور‌ترين و گسترده‌ترين بازي در جهان است، اگر چه تاريخچه كوتاهي دارد. اولين جدول‌ها در قرن 19 در انگلستان متولد شدند. اين جدول‌ها در نوع خود بسيار ابتدايي بوده و از مربع‌هاي كلمات ساخته شده بودند. به‌طوري كه گروهي از كلمات طوري كنار هم قرار داده شده بودند كه در جهت عمودي و افقي به يك شكل خوانده مي‌شدند. اين جدول‌ها در مجلات دوره‌اي و كتاب‌هاي معماي كودكان چاپ مي‌شد. با اين حال در آمريكا جدول حل كردن به يكي از جدي‌ترين سرگرمي‌هاي بزرگسالان تبديل شد.
بد نيست بدانيد اولين جدول كلمات متقاطع منتشر شده بوسيله يك روزنامه‌نگار به نام آرتور‌واين اهل ليورپول طراحي و ساخته شد كه به‌عنوان مبتكر بازي‌هاي مشهور جهان شناخته شده است. 21 دسامبر 1913 تاريخ چاپ اين جدول در روزنامه‌اي به نام دنياي نيویورك است.
ورزشي براي مغز
اگر اهل نرمش وورزش باشيد مي‌دانيد كه هر عضله‌اي كه در تمرين‌ها بيشتر به كار گرفته شود، قوي‌تر و بزرگ‌تر مي‌شود. مغز نيز همين طور است يعني هر چه شما مغزتان را بيشتر ورزش دهيد اين عضو مهم بدن شما گسترده‌تر و قوي‌تر خواهد شد. پس مغز هم مانند ساير اعضاي بدن به وزرش و تحرك احتياج دارد كه طبق نتايج مطالعات دكتر فتوحي حل كردن جدول مي‌تواند اين هدف را تامين كند.
به‌همين علت هم مؤسسه مغز و نخاع براي بررسي اثر ورزش‌هاي مغزي و همچنين كمك به افراد در زمينه ترميم مغز و بهبود حافظه برنامه 12هفته‌اي را طراحي كرده است. دكتر مجيدفتوحي كه كتابي به نام درمان حافظه نوشته‌است، هم اكنون عضو هيات علمي دانشكده پزشكي هاروارد در رشته نورولوژي و مشاور نورولوژي در مركز تحقيقات بيماري آلزايمر در بيمارستان جان هاپيكنز بوده و همچنين عضو آكادمي نورولوژي آمريكا، انجمن پزشكي آمريكا، سازمان بين‌المللي تحقيقات مغزي، انجمن پزشكي ماساچوست و انجمن علوم اعصاب نيزهست.
مي‌خواهم به ياد آورم!
اگر شما هم مي‌ترسيد كه بزرگ‌ترين دارايي خود يعني حافظه تان را از دست بدهيد و در جست‌وجوي راهي براي تقويت آن هستيد، جدول حل كنيد. به‌طور طبيعي با افزايش سن و پير شدن، توانايي ما براي به ياد آوردن و به خاطر سپردن كمتر و كمتر مي‌شود. اما در هر سني مي‌توان اين روند را كند كرد يا جلوي آن را گرفت. لابد از خودتان مي‌پرسيد مگراين حافظه به چه درد مي‌خورد؟! بهتر است بدانيد تمام كارهايي كه انجام مي‌دهيد وابسته به همين حافظه است؛ از مسواك زدن دندان‌هايتان تا لذت بردن از شامي كه با خانواده مي‌خوريد.
حافظه يكي از اجزاي ضروري زندگي شماست و با از دست رفتن آن – كه ممكن است از نشانه‌هاي آلزايمر هم باشد – زندگي شما مختل خواهد شد. مثلا همين برگشتن به خانه، كه ممكن است خيلي پيش پا افتاده به‌نظر برسد، بدون به خاطر سپردن آدرس محل زندگي ممكن نيست. علاوه بر اين حافظه، انعكاسي از زندگي شماست. اولين ديدار با همسر، در آغوش گرفتن فرزندتان براي اولين بار پس از تولد، دوستان و همكلاسي‌هاي شما در دوران تحصيل همه و همه بهانه‌هايي هستند كه نخواهيد اين نعمت خدا را از دست بدهيد.
جوان بمانيد!
تحقيقات نشان داده است كه فعاليت مغز در سنين ميانسالي و حتي قبل از آن مي‌تواند در آينده به فرد كمك كند تا دچار آلزايمر- كه شايع‌ترين شكل دمانس يا زوال عقل است – نشود. البته اين تنها عامل مؤثر در ايجاد بيماري نيست و تغذيه، فعاليت بدني، ژنتيك و خيلي چيز‌هاي ديگر در اين مسئله نقش دارند. بعد از 20 سالگي با افزايش سن بيش از 200 ميليارد سلول عصبي تحليل رفته و مي‌ميرند.
تحليل قواي شناختي كه از عوارض اين مرگ سلولي است، ابتدا ضعف حافظه و قدرت شنيدن خود را نشان مي‌دهد. البته نگران نشويد، اين روند تا حدي قابل پيشگيري است. محققاني از انجمن ملي علوم معتقدند كساني كه در فعاليت‌هاي چالش برانگيز مغز( مانند جدول كلمات متقاطع، شطرنج و كتاب خواندن و سفر) به‌عنوان يك سرگرمي و تفريح شركت مي‌كنند، مي‌توانند باعث كندي روند پيري در مغز خود شوند.
همچنين بررسي 20 ساله پزشكان در كالج پزشكي آلبرت انيشتين در نيويورك نشان داده است كساني كه 4 روز در هفته جدول كلمات متقاطع حل مي‌كنند، 47 درصد كمتر از كساني كه يك روز در هفته اين كار را مي‌كنند درمعرض خطر دمانس ( زوال عقل) هستند.
دكتر رابرت‌فريدلند، پروفسور عصب شناسي از دانشگاه كيس‌وسترن ريزرو در كليولند در اين باره مي‌گويد: كساني كه از 20 تا 60 سالگي بيشتر از مغز خود كار مي‌كشند كمتر دچار آلزايمر مي‌شوند. در اين افراد فعاليت‌هاي دوباره‌سازي (مانند حل كردن جدول) به اندازه فعاليت‌هاي آموزشي (مانند شركت در يك كلاس براي يادگيري يك مهارت تازه) مؤثرند. بد نيست بدانيد اين محققان معتقدند هيچ وقت براي شروع چنين فعاليتي دير نيست.
مسائل زندگي را حل كنيد!
كساني كه اهل جدول حل كردن باشند مي‌دانند كه چقدر اين كاربه آنها احساس آرامش مي‌دهد. براي افرادي كه در زندگي روزمره خود با مشكلات زيادي روبه‌رو هستند، سريع‌ترين راه براي خلاصي از افكار آزار دهنده، همين جدول حل كردن است.
ويل شورتز، مصحح جدول نيويورك تايمز معتقد است در حل مسئله ما بهترين كاري را كه مي‌توانيم انجام مي‌دهيم و سپس به مشكل بعدي مي‌رسيم و اين دقيقا همان كاري است كه در حل كردن جدول ياد مي‌گيريم. يعني ديدن مسئله از اول تا آخر! و وقتي آخرين مربع خالي را با حرف صحيح پر مي‌كنيم، مي‌دانيم كه راه حل نهايي را براي همه مشكلات يافته‌ايم. به همين علت احساس رضايت فوق العاده‌اي به ما دست مي‌دهد، حتي اگر ابتدا نتوانسته باشيم مربع‌هاي خالي را به‌ترتيب پر كنيم.
راه جديد آموزش!
جدول نه تنها براي حل مشكلات روزمره مفيد است بلكه به آموزش موضوعات خاص هم كمك مي‌كند. ماري جو فرچ از دانشگاه ماريون ايالت اوهايو معتقد است، جدول علاوه بر جلب رضايت فرد بار آموزشي هم براي او دارد.
جالب است بدانيد او اغلب در كلاس درس براي سنجش يادگيري دانشجويان‌اش، امتحان را به شكل حل جدول برگزار مي‌كند و معتقد است اين روش - به‌علت همراهي سرگرمي با آموزش- مي‌تواند در يادگيري دانشجويان مؤثرتر از ساير روش‌ها باشد. خوشبختانه همان‌طور كه بزرگسالان با حل جدول به دانش خود اضافه مي‌كنند، بچه مدرسه‌اي‌ها هم مي‌توانند از حل جدول براي يادگيري استفاده كنند و حتي مي‌توان اين كار را به‌صورت خانوادگي و دسته‌جمعي انجام داد.
خبرنگاران هم جدول حل كنند!
جالب است بدانيد حل كردن جدول براي آموزش و تقويت مهارت روزنامه نگاري و گزارشگري هم مفيد است! يكي از ويراستاران واشنگتن پست به گفته همكارش هميشه در حال جدول حل كردن است. اين كار مي‌تواند توانايي او را براي بازي با كلمات افزايش دهد.
با تمرين متفاوت نگاه كردن به كلمات و معني آنها، قدرت متفاوت ديدن ومتفاوت فكر كردن- دو مهارت مهم در نويسندگي- هم به دست مي‌آيد. وقتي خبرنگاران متفاوت ببينند و متفاوت فكر كنند، حرف‌هاي تازه‌اي هم براي گفتن خواهند داشت و براي سؤال‌هاي موجود پاسخ‌هاي جديدي كشف خواهند كرد.